Çocuk Edebiyatı

Çocuk Edebiyatı

1.      Ülkemizde Çocuk Edebiyatının Gelişimi

y       Nabi’nin 1701 yılında oğlu Hayri’ye yazdığı ve kendi oğlundan hareketle çocuklara seslediği öğüt kitabı Hayriyye ile başlar.

y       Divan Edebiyatında Nabi gibi oğluna seslenen bir başka yazar Sünbülzade Vehbi’dir. Hayriyye ’ye naziren yapan Vehbi, Lütfiyye adlı eseri 1791 yılında kaleme alınmıştır.

y       Ahmet Hamdi Tanpınar’ın modern pedagojiye dair ilk tecrübe şeklinde özetlediği eser Münif Paşa’nın Mecmua-i Fünun’da yayınladığı Ehemmiyet-i Terbiye-i Sıbyan adlı makaledir.

Dönemin Çevirileri
Çeviren	Çevirdiği kişi	Çevrilen Eser
Ziya Paşa	J. J. Rousseau	Emil
Yusuf Kamil Paşa	Fenelon	Telemak

y       Tanzimat döneminde çocuklar için doğrudan doğruya atılan ilk adım 1859 yılında Kayserili Doktor Rüştü tarafından hazırlanan Nuhbetü’l Eftal adlı alfabedir. Burada fabl çeviriler yayınlanmıştır. Kabak ile Köylünün Hikâyesi, Deryaya Giden Balığın Hikâyesi…

y       Türkiye’de çocuk edebiyatı konusunda bir diğer önemli adı ise 1869’da çıkan ilk çocuk gazetesi MÜMEYYİZ’ dir. Gazeteyi Sıtkı Bey çıkarmıştır. Bu gazeteyi, Sadakat, Arkadaş, Çocuklara Talim, Çocuklara Mahsus Gazete (626 sayı) izler.

y       Mehmet Nadir tarafından ilk, okul dergisi NUMUNE-İ TERAKKİ adıyla yayınlanır.

y       Çocuklar için ilk şiir kitabını 1911 yılında İbrahim Alaaddin Gövsa Çocuk Şiirleri ile çıkarır.  Çocuk Edebiyatı kavramını İLK KEZ ortaya attı.

y       Ali Ulvi 1912 yılında Çocuklarımıza Neşideler ve 1914 yılında Tevfik Fikret Şermin adlı eseri ile çocuk şiirlerinin ilkleri arasında yer alırlar.

y       Türkçülük etkisi ile yazılarını sürdüren Ziya Gökalp Alageyik adlı şiiri ile çocuk şiirine katkıda bulunmuştur.

Ziya Gökalp’in Halk Masallarından Yazdığı Önemli Eserler
Tembel Ahmet Küçük Şehzade	Çalışkanlık ve dürüstlük
Pekmezci Anne	Sabır
Keşiş Ne Gördün	İyi kalpliliğin faydası
Yılan Beyle Peltan Bey	Aile Bağlarının önemi
Malazgirt Meydan Muharebesi	Küçük oyun piyes

y       Ali Ekrem Bolayır Çocuk Şiirleri ve Şiir Demeti

y       Fuat Köprülü Mektep Şiirleri

Ömer Seyfettin’in Önemli Eserleri
Türk Tarihinden konusunu alanlar	Pembe İncili Kaftan
	Kütük
	Forsa
	Ferman
Çocukluk anılarından konularını alanlar	İlk Namaz
	İlk Cinayet
	And
	Kaşağı
	Falaka
Çocuklar için uygun olmayan	Beyaz Lale
	Bomba

y       Aka Gündüz Beyaz Kahraman, Köy Muallimi, Yılmazlar’ın İkizleri, Çocuklar İçin

y       M. Kemal Küçük’ ün kaleme aldığı Çocuklara İlk tiyatro Dersi adlı oyun sahnelenen ilk çocuk oyunudur.

y       Abdullah Ziya Kozanoğlu Kızıltuğ

y       Türkiye’de en uzun süreli çocuk dergisi 1945 – 1978 yıllarında yayınlanan DOĞAN KARDEŞ’TİR.

y       Mahmut Yesari’ nin yurdumun çocuklarına ithafı ile yayınladığı Bağrıyanık Ömer

Faruk Nafiz Çamlıbel	Akıncı Türkleri
Yusuf Ziya Ortaç	Kuş Cıvıltıları
Hasan Ali Yücel	Sizin İçin
Halide Nusret Zorlutuna	Yurdumun Dört Bucağı

y       Fazıl Hüsnü Dağlarca “Türkçem Benim Ses Bayrağım” Havaya Çizilen Dünya – Büyükler için

AÇIL SUSAM AÇIL (1967)	Göz Masalı
Kuş Ayak	Şeker Yiyen Resimler
Arkaüstü: Uçsuz Bucaksız Yaşama	Yazıları Seven Ayı
Yeryüzü Çocukları	Cinoğlan
Yanık Çocuklar Koçaklaması	Güneş Doğuran
Balina ile Mandalina	Kaçan Ayılar Ülkesinde
Yaramaz Sözcükler	Dolar Biriktiren Çocuk
BİTKİLER OKULU (1999)

y       Biyografi türünde Rakım Çalapala’nın resimli Mustafa Kemal Atatürk’ün Romanı (1944) ve Falih Rıfkı Atay’ın Babanız Atatürk (1955)

Ziya Gökalp’in Açtığı Halk Masallarını Çocuklar İçin Yeniden İşleyenler
Eflatun Cem Güney	Açıl Sofram Açıl
	Dede Korkut
	Dertli Kaval
	En Güzel Türk Masalları
	Bir Varmış Bir Yokmuş
	Nasrettin Hoca
	Evvel Zaman İçinde
	Gökten Üç Elma Düştü
	Az Gittik Uz Gittik
Oğuz Tansel	Allı ile Fırfırı, Mavi Gelin
Naki Tezel	İstanbul Masalları- Keloğlan Masalları
Erdoğan Tokmakçıoğlu

y       Kemallettin Tuğcu, okuyucu kitlesi olarak sadece çocukları seçmiştir.

Sokak Çocuğu	Ahretlik
Yetim Malı	Ayşecik
Kimsesiz Çocuklar	Anasının Kuzusu
Serseri Çocuklar	Köyden Gelen Yabancı
Balıkçı Güzeli	Üvey Baba
Köyünü Unutan adam	Yılanlı Bağ
Yetim Ali	Annesizler
Zavallı Çocuk	Aferin Yaşar
Bir Ocak Söndü	Ana Hakkı

y       Mehmet Seyda, Bir Gün Büyüyeyeceksin, Çikolata, Gururlu Peri, Düşleme Oyunu…

y       Cahit Uçuk, Türk İkizleri adlı romanı Uluslar Arası Çocuk Kitapları Birliği Hans Chistian Yarışması şeref ödülünü kazanmıştır.

Sihirli Bilezik	Ateş Gözlü Dev
Gök Korsan	Eve Doğan Güneş
Unutulmaz Gezi	Sihirli Rüzgâr
Gizemli Koltuk	Gümüş Kanat
Mavi Ok	Kırmızı Mantarlar

y       Gülten Dayıoğlu

Fadiş	Dört Kardeşler	Yurdumu Özledim
Dünya Çocukların Olsa	Işın Çağı İnsanları	Parbat Dağı’nın Esrarı
YEŞİL KİRAZ	Sekizinci Renk	Mo’nun Gizemi
Leylek Karda Kaldı	Güzel Hanım	Kaf Dağı’nın Ardına Yolculuk

y       Anderson Yazarlık Akademisi mezunu Yücel Feyzioğlu’nun KELOĞLAN MASALLARI serisi Sihirli Limon serisi, EDİ İLE BÜDÜ ve Türk Dünyası Çocuk Masalları ve Anarbay adlı romanı önemlidir.

y       Mustafa Ruhi Şirin, 1990 yılında Çocuk Vakfını kuran sanatçı çocuklar için büyük çalışmalar yaptı.

Masal Mektuplar	KUŞ AĞACI
Gökyüzü Çiçekleri	Leyleğin Aklı
Bilge Ağacı	Yüzük Taşı
Altın Kiremitli Saray	Kar Altında Bir Kelebek
Guguklu Saatin Kumrusu	Çocuk Kalbimdeki Kuş
Bülbül ile Leylek	Keloğlanın Oyunu
Mavi Rüyalar Gören Çocuk	Geceleri Mızıka Çalan Kedi
Dünyaya Gülen Adam

y       Aziz Nesin’in Uyusana Tosunum, Aziz Dede’den Masallar, Pıtlatan Bal, Şimdiki Çocuklar Harika, Ben de Çocuktun, Anıtı Dikilen Sinek önemli eserleridir.

 

y       Rıfat Ilgaz, Radarın Anahtarı, Hababam Sınıfı, Don Kişot İstanbul’da, Halime Kaptan, Bacaksız, Karartma Geceleri, Yıldız Karayel adlı eserleri ile çocuk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.

y       Mustafa Kutlu’nun tek çocuk kitabı Yıldız Tozu’dur.

y       Orhan Kemal’in İnci’nin Maceraları adlı öyküsü önemlidir.

 

y       Yaşar Kemal, Filler Sultanı / Kırmızı Sakallı Topal Karınca

y       Müjdat Gezen, Kuzucuk

y       İpek Ongun, Afacanlar Çetesi, Mektup Arkadaşları

y       İbrahim Zeki Burdunlu, Ömürsün Nasrettin Hoca, Güllü Padişah, Nar Güzeli

y       Nazım Hikmet Sevdalı Bulut

DİĞER ÇOCUK EDEBİYATI ÖNEMLİ YAZARLARI VE ESERLERİ
Gökhan Akçiçek	Bulutlar Örtmese Güneşi Bülbülderesi Şiirleri Çocuklara Ölüm Yakışmaz
Gülçin Alpöge	Şıpşıpla Tıptıp Ayşe’nin Ev Kedisi Gül Sultan Kardeşim Konuşacak
Talip Apaydın	Toprağa Basınca O Güzel İnsanlar YANGIN
Abbas Cılga	Yusufçuk Kedi Kavgası Heredot Dede	Dokunduğun Altın Olsun Sıpanın Dört Yıllığı
Veysel Çolak	Sen Balık Mısın?
Fatih Erdoğan (Dergisi: KIRMIZI FARE)	Pan ve Çiçeği Fil Yuttu Bir Yılan Ablam Bana Dil Çıkardı Kuşum Kim Kışladı	Okula Geç Kaldım Dedem Bana Düdük Yaptı Pabucumun Bağı Çözüldü Sınıfta Kaldım Haberim Yok
Can Göknil (Çocuk Günü Vakfı Altın Balon Sahibi)	Kurtçuğun Hayvan Bilmeceleri Bilmecelerle ABC	Kirpi Masalı Küçük Olmak
Üzeyir Gündüz	Tek Kanatlı Güvercin Cambazhane Merakı Sakıncalı Yumurcak	Pembe Kızın Ölümü İbibik Yuvası
Muzaffer İzgü	Yumurtadan Çıkan Öğretmen UÇTU UÇTU ALİ UÇTU Anneannemin Cep Telefonu Kiraz Kız	Bülbül Düdük Al Yanaklı Hasan Anneannem Sihirbaz Zıkkım Kökü
Ünver Oral	Karagöz Park Bekçisi Çocuklara Karagöz Şiirleri Çocuklara Karagöz ile Hacivat	Karagöz Amca Kuklacı Kardeşler
Hüseyin Emin Öztürk	Yaralı Keklik	Gül Ağacı Çiğdem Çiçekleri
Serpil Ural	Armağan ALİ BABA’NIN ÇİFTLİĞİ Şafakta Yanan Mumlar Güle Güle Nereye	Gürültücü Ali Tek Gözlü Kedi Köprü Olan Deniz Ağrıdan Zelveye Anadolu Anlatıyor
Yalvaç Ural (Dergisi: Miço)	MÜZİK SATAN ÇOCUKLAR Kırmızı Kızlar Çatıları Gizler La Fonten Orman Mahkemesinde Mızıkçının Oyunları	Korkuluğun Kalbi Alfabenin Türküsü Korkulu Bir Gün Mırname Büyüklere Kedi Şiirleri
İsmail Uyaroğlu	BİR LİRANIN İKİ GÜNÜ	GÜL SAĞNAĞI
Cahit Zarifoğlu	Motorlu Kuş Küçük Şehzade Yürekdede ile Padişah	Serçe Kuş Ağaçkakanlar Ağaç Okul Gülücük
Mevlana İdris Zengin	Kirpiler Şapka Giymez KUŞ RENKLİ ÇOCUKLUĞUM	Çınçınlı Masal Sokağı Ütüsüz Ayakkabılar
Şükrü Enis Regü	Bayram Yeri	Elma Ağacı
Fakir Baykurt	Topal Arkadaş	Sakarca
Sevim Ak	Gemici Dedem
Aytül Akal	Geceyi Sevmeyen Çocuk	Masal Arayan Çocuk

2.      Dünyada Çocuk Edebiyatının Gelişimi

ULUSLARARASI ALANDA ÖDÜL ALAN TÜRK YAZARLAR
1956 ve 1960 Chistian Andersen Payesi	Açıl Sofram Açıl / Dede Korkut Masalı Eflatun Cem Güney
1979 II. Uluslarası Çocuk Kitapları Fuarı Şiir Birinciliği	Müzik Satan Çocuklar Yalvaç Ural
1986 5. NOMA Uluslararası Çocuk Kitap Resimleme Yarışması	Ali Baba’nın Çiftliği Serpil Ural
1993 UNESCO Asya Kültür Merkezi Resimli Çocuk Yarışması	Kuş Ağacı, Mustafa Ruhi Şirin
1979 Uluslarası Masal Ödülü	Uçtu Uçtu Ali Uçtu Muzaffer İzgü
1980 Bulgaristan Altın Kirpi	Bülbül Düdük Muzaffer İzgü
1992 Belgrad Altın Kalem Bineali	Bilmecelerle ABC, Can Göknil
Uluslararası Çocuk Kitapları Birliği Hans Chistian Andersen Yarışması Şeref Ödülü	Türk İkizleri, Cahit Uçuk

Dünyada ilk resimli çocuk kitabı J. Amos Comenicus’a ait Orbis Pictus’tur.

Masallar
Aisopos
La Fontaine	Şinasi (Eşek ile Tilki – Karakuş Yavrusu) Orhan Veli R. Mahmut Tevfik Fikret S. Eyüboğlu Nazım Hikmet çeviriler yaptı.
Perrault	Peri masalı türünün İlk Örneklerini verdi. Uyuyan Güzel, Kırmızı Başlıklı Kız, Çizmeli Kedi, Parmak Çocuk
Grimm Kardeşler	Pamuk Prenses ve 7 Cüceler Çocuk ve Ev Masalları
Andersen	Özgün masallar kaleme aldı. Uçan Sandık Kibritçi Kız
Kelile ve Dimne	Beydaba (çeviren Kul Mesut)

Türk Çizgi Roman Kahramanları

Abdülcambaz Temel Reis Bakur Barut Deli Gücük Karoğlan Sunguralp Kara Murat

Çocuk Klasikleri
Daniel Defoe	Robinson Crusoe
J. Swift	Guliver’in Gezileri
Levis Corrol	Alice Harikalar Diyarında
C. Dickens	David Caperfieled
Jules Verne	Seksen Günde Devri Âlem Denizler Altında Yirmi Bin Fersah, Aya Yolculuk, Kaptan Grant’in Maceraları
Mark Twain (Daktiloyu kullanan ilk romancı)	Tom Sawyer’ın Maceraları Hucleberry Finn’in Maceraları
Corlo Collodi	Pinokyo
R. Louis Stevenson	Define Adası
Selma Lagerlöf (1909 Nobel Edebiyat Ödülü)	Nils Holgerson’un İlginç Seyahati
Eleanor H. Porter	Pollyanna İlk çeviriyi Orhan Veli yapmıştır.
Antoine de Saint Exupery	Küçük Prens
Vesconcelos	Şeker Portakalı / Delifişek
M. Ende	Momo
J. K. Rowling	Harry Porter
M. Leblanc	Arsen Lüpen Bu eserden yola çıkan Peyami Safa Cingöz Recai serisini yazar.
Edmondo Amicis	Çocuk Kalbi

Çocukların İlgi ve Yaş Düzeyine Göre Eser Verenler

Cahit Uçuk Naki Tezel Tahir Alangu Mehmet Seyda Vala Nurettin Oğuz Tansel

y       Bir Gök Dolusu Güvercin, Alfabenin Türküsü, Akıllı Minik ile Obur ve Anadolu Efsaneleri Yalvaç Ural’a aittir.

3.      Çocuk Kitaplarının Özellikleri

3.1.Görsel Tasarım Özellikleri

y       Kitabın dış tasarımı çocukların ilgisini çekecek nitelikte olmalıdır.

y       Kitabın kapağında hangi yaş düzeyinde olduğu belirtilmelidir.

y       Kitabın kapağındaki resimler, görsel metinde işlenen konu, olay ve karakterlerle ilgilidir.

y       Kitabın kapağı dayanıklı malzemeden yapılmalıdır.

y       Kapağın dokusu üzerinde yazı çizgi ve resimleri net bir biçimde göstermelidir.

y       Kitabın kapağı kolay açılabilmeli, desteksiz durabilmeli, sayfaları kolayca çevrilebilmelidir.

y       Kapağın cildi sağlam, dayanıklı ve sayfaları dağılmamalıdır.

y       Kullanılan kâğıdın dokusu sağlam, sayfalar silinebilecek nitelikte olmamalıdır.

y       Kullanılan kâğıdın gözü yormayan, renkleri soldurmayan ve mürekkebi dağıtmayan niteliğe sahip olması gerekir.

y       Kâğıdın zemini ile yazının rengi birbiriyle zıtlık oluşturacak şekilde tasarlanmalıdır.

y       Metin ve resimler sayfa üzerinde birbirine uygun konumlandırılmış, kitap kolay okunabilir olmalıdır.

y       Paragraflar ve bölümler arasında (1,5 – 2 cm) boşluklar bırakılmalıdır.

y       Sayfa kenar boşlukları en az 2 cm. ve satır aralarındaki boşluklar 1,25 satır olarak ayarlanmalıdır.

y       Cümle uzunlukları çocuğun yaş düzeyine uygun olmalıdır.

y       Kitaptaki satır uzunlukları çocukların gelişim düzeylerine uygun olmalıdır.

y       Yazı puntoları gelişim düzeyine uygun olmalıdır.

y       Resimler çocuğun sanatsal gelişim özelliklerine uygun tasarlanmalıdır. (9 yaşa kadar canlı renkler 9 ve üzeri için gerçeğe yakın renkler)

y       Resimler çocukların hayal gücünü ve yaratıcılıklarını geliştirecek düzeyde olmalıdır.

y       Kitapta farklı anlamlara gelen çağrışımlar yapabilen resimler kullanılmalıdır.

y       Kitapta kullanılan resimler, metinde anlatılan durum ve olayla örtüşmeli metni anlam bakımından desteklemelidir.

y       Kitaptaki resim metin oranı yaş düzeyine uygun olmalıdır.

2 – 7 yaş ¼ yazı ¾ resim

7 – 9 yaş 2/4 yazı 2/4 resim

9 – 12 yaş ¾ yazı ¼ resim

3.2.İçerik Özellikleri

y       Kitaplar çocuğun gelişim düzeyine uygun bir edebi türde olmalıdır. 2 – 7 yaş Masal 7 – 9 yaş Öykü

y       Kitaplarda çocuğun gelişim düzeylerine uygun konular seçilmelidir.

6 – 9 yaş: aile, insan, doğa, hayvan sevgisi,

9 – 12 yaş: sevgi, tarih, kahramanlık, fantastik

y       Kitapların konuş benzerlerinden farklı ve orijinal olmalıdır.

y       Kitapta işlenen konu akla yakın ve inandırıcı olmalıdır.

y       Kitapta işlenen olay ve durumlarla ilgili bir giriş ve ön hazırlık yapılmalıdır.

y       Kitapta işlenen olayla neden sonuç ilişkisi içinde ve mantıklı bir örgüde gerçekleşmelidir.

y       Kitaptaki sıralanan düşünceler ve olaylar birbirleri ile çelişmemeli ve tutarlı olmalıdır.

y       Kitapta sıralanan olaylar ve düşünceler akıcı bir dille anlatılmalı, okuyucunun ilgisini canlı tutmalıdır.

y       Kitabın kurgusunda çatışmalar okuyucuya merak ve keşif unsuru uyandırmalıdır.

y       Ana fikir yanlış anlamalara ve okuru ikilemde bırakacak şekilde verilmemelidir.

y       Kitapta din, dil ve cins ayrımcılığı ile ön yargılar olmamalıdır.

y       Kitapta sevgi, saygı, hoşgörü, dürüstlük, çalışkanlık, doğruluk gibi evrensel ve ahlaki değerlere yer verilmelidir.

y       Kitapta farklı kültürden insanlara yer verilmelidir.

y       Kitapta mizah ve güldürü ögelerine yer verilmelidir.

y       Karakterlerin güçlü ve zayıf yönleri görülmelidir.

y       Kitapta aynı yaş düzeyindeki karakterlere yer verilmelidir.

y       Yazar anlatılarında sıra dışı karakterlere de yer vermelidir.

y       Karakterlerin davranışları, yaşları ve geçmişleriyle örtüşmelidir.

y       Hikâye içinde büyüyen ve gelişen karakterler olmalıdır.

y       Yazar karakter davranışlarının veya gelişimlerinin nedenlerini belirtmelidir.

y       Yazar karakterleri farklı anlatım tarzları ile okuyucuya tanıtmalıdır.

y       Kitapta işlenen zaman doğrusal ilerliyor olmalı çocuğun kronolojik zaman algısına uygun olmalıdır.

y       Kitapta anlatılan olayların geçtiği yer ve çevre çocukların algılayabileceği düzeyde olmalıdır.

y       Anlatıda kullanılan betimleler karakterlerin fiziksel ve ruhsal özelliklerini yansıtmalıdır.

y       Anlatımda kullanılan betimlemeler metinde işlenen olayın ve durumun zihninde canlanmasına yardımcı olmalıdır.

y       Yazar kitapta öyküleyici anlatımın yanında betimleme ve karşılaştırma gibi anlatım tekniklerini de kullanmalıdır.

y       Yazar farklı bakış açılarından karakteri olayı ve durumu anlatmalıdır.

y       Yazar çocukların gelişim düzeylerine uygun söz sanatları kullanmalıdır.

y       Yazar çocukların gelişim düzeyine uygun günlük hayatta sık kullanılan açık ve anlaşılır sözcükler kullanmalıdır.

y       Günlük hayatta kullanılmayan sözcükler metin içinde açıklanmalı veya bağlamdan anlam çıkarılıyor olmalıdır.

y       Metin iyi kafiyeli kullanımlarla ahenk oluşturan ses benzerliklerine yer verilmelidir.

y       Yazar çocukların gelişim düzeylerine uygun atasözü ve deyimler kullanmalıdır.

y       Yazarın kullandığı kurallı cümlelerin sayısı devrik cümlelerden fazla olmalıdır.

y       Türkçede kullanımı yaygınlaşmış yabancı sözcüklere yer verilmemelidir.

!Önemli Ayrıntılar!

İlk fabl örnekleri Hint masalları Pançatantra

Şeyh Sadi’nin fabl türündeki eseri Gülistan

Kahramanı çocuk olan ilk roman Ebubekir Hazım Tepeyran’ın Küçük Paşa adlı eseridir.

Vala Nurettin Korkusuz Murat’ı yayınladı.

Üç Destan Orhan Ural’a, Kurtuluş Savaşı Destanı Nazım Himet’e, Battal Gazi Destan Behçet Kemal Çağlar’a, Çanakkale Destanı Mehmet Akif’e aittir.

Türkçe Ders Kitaplarında Önerilen Kitaplar ve Yazarları
Vatan Yahut Silistre	Namık Kemal
Aldı Sözü Anadolu	Mehmet Önder
Define Adası	R. Louis Stevenson
Uluç Reis	Halikarnas Balıkçısı
Barbaros Hayrettin Geliyor	Feridun Fazıl Tülbentçi
İhtiyar Çilingir	Memduh Şevket Esendal
Gönül Mimarlarımız	Şükrü Enis Regü
Türküler Dolusu	Bedri Rahmi Eyüboğlu
Zeytin Dağı	Falih Rıfkı Atay
Akın	Faruk Nafiz Çamlıbel
Damla Damla	Ruşen Eşref Ünyadın
87 Oğuz	Rakım Çalapala
Hep O Şarkı	Yakup Kadri
Gümüş Kanat	Cahit Uçuk
Tiryaki Sözleri	Cenap Şehabettin
Osmancık	Tarık Buğra
Balım Kız Dalım Oğul	Ceyhun Atuf Kansu
Gülliver’in Gezileri	Jonathan Svift
Serçe Kuş	Cahit Zarifoğlu
Uçan Sınıf	Erich Kastner
Sol Ayağım	Christy Brown
Bitmeyen Gece	Mithat Enç
Eşref Saati	Şevket Rado
Yankılı Kayalar	Yılmaz Boyunağa
Momo	Micheal Ende
Yürekdede ile Padişah	Cahit Zarifoğlu
Değirmeden Mektuplar	Alphonse Daudet
Pollyanna	Eleanor Porter
Aritmetik İyi Kuşlar Pekiyi	Cemal Süreya
Yalnız Efe	Ömer Seyfettin
Domaniç Dağlarının Yolcusu	Şukufe Nihal Başar
Sevdalı Bulut	Nazım Hikmet
Anılarda Öyküler	İbrahim Zeki Burdunlu
Billur Köşk Masalları	Tahir Alangu
Koçyiğit Köroğlu	Ahmet Kutsi Tecer
Altın Işık	Ziya Gökalp
Oliver Twist	Charles Dıckens
Uç Minik Serçem	Necati Cumalı
Göl Çocukları	İbrahim Örs
Miskinler Tekkesi	Reşat Nuri
Benim Küçük Dostlarım	Halide Nusret Zorlutuna
Nasrettin Hoca Hikâyeleri	Orhan Veli
Çocuk Şiirleri	İbrahim Alaaddin Gövsa
Osmancık	Tarık Buğra
Şermin	Tevfik Fikret
İnsan Ne ile Yaşar	Leo Tolstoy
Ömer’in Çocukluğu	Muallim Naci
Evvel Zaman İçinde	Eflatun Cem Güney
İnci	John Steinbeck
Havaya Uçan At	Peyami Safa
Sait Faik Abasıyanık’tan Seçme Hikâyeler
Ülkemin Efsaneleri	İbrahim Zeki Burdunlu
Hep O Şarkı	Yakup Kadri
Peri Kızı Çoban Hikâyesi	Orhan Seyfi Orhon
Şeker Portakalı	J. Mouro Vasconcelos
Yaşlı Adam ve Deniz	E. Hemingway

Not: İçerik düzeyinde çocukların ilgisini çekmeyecek şiir türü Satiriktir.

Çocuk kitapları bilgiyi doğrudan vermemeli sezdirmelidir.

Çocuk kitaplarında kahramanlar çevrenin ağız özelliklerine uygun konuşturulmaz.

Çocuk kitaplarında ağırlıklı olarak öyküleyici anlatım kullanılmalıdır.

Çocuk kitaplarında anlatım, geri dönüşler şeklinde değil doğrusal olmalıdır.

Temel çatışma, bir eserde sanatçının ele aldığı temanın iyi – kötü, güzel – çirkin gibi zıtlıklar üzerinden anlatılmasıdır.

Çocuk eserleri, akıcı, duru, açık, özgün ve sürükleyici olabilir ancak özlülük özelliğine sahip olmamalıdır.

Sanatçının eserde ele aldığı düşün veya duruma KONU denir.

Eserde işlenen ana düşünce veya duyguya İZLEK denir.

Eserde olayların bir düzen içinde sunulmasına PLAN denir.

Eserde okura sunulmak istenen düşünceye İLETİ denir.

Şiirlerdeki dörtlükler sınıf düzeylerine göre gruplandırılır. Bunlar,

 2 – 3 dörtlük = 1 – 3. sınıf

3 – 5 dörtlük = 4 – 6. sınıf

4 – 8 dörtlük= 7 – 8. sınıf

Çocuk masallarında, olayı oluşturan unsurlar dirik olmalı, masalı dili sade anlatımı akıcı olmalıdır. Masal beklenmedik biçimde sonuçlanmalı, düğüm noktası ustaca işlenmelidir. Masal konuları eğlenceli olmalıdır.